Science.net.pl

Kategorie - Historia

Kobiety również uczestniczyły w wyprawach Wikingów

Wikińska łódź - knor z załogą
Źródło: history.com

Między VIII a XI wiekiem, Wikingowie zamieszkiwali dzisiejszą Norwegię, Danię i Szwecję skąd dokonywali krwawych wypraw i podbojów Anglii, Szkocji, Irlandii, Francji, Europy Południowej a nawet Ameryki Północnej. Wielu było przekonanych, że przerażający Normanowie pozostawiali w tym czasie swoje kobiety i dzieci w domach, w rodzinnej Skandynawii. Ale nowe badania mówią co innego. Na podstawie znalezisk genetycznych pozostawionych podczas Wikingowych migracji uczeni w Norwegii i Szwecji odkryli, że kobiety nordyckie często były obecne u boku swoich mężczyzn.



W opublikowanym niedawno czasopiśmie Philosophical Transactions of the Royal Society B, zespół naukowców dowiódł na podstawie mitochondrialnego DNA, że długie łodzie Wikingów w drodze do Anglii na Szetlandy, Orkady czy do Islandii były obsadzone również przez kobiety. "Wygląda więc na to, że znaczna liczba kobiet była zaangażowana w proceder podboju mniejszych wysp", mówi Erika Hagelberg profesor Uniwersytetu w Oslo w wywiadzie dla The Independent ".

Badania zatytułowane "Mitochondrial DNA Variation in the Viking Age Population of Norway" są dziełem zespołu badaczy z Uniwersytetu w Oslo, Stockholm University oraz Uniwersytetu w Uppsali. Grupa poddała analizie kilkadziesiąt szkieletów z przedziału od 950 do 1200 roku odkopanych w Norwegii w latach 1880 i połowie lat 1980-tych. Poprzez badania zębów i kości, zespół był w stanie wydobyć próbki DNA mitochondrialnego w postaci materiału genetycznego, który mieści się w jaju matki, a więc tylko dziedziczonych po linii matki. Następnie porównano wikińskie DNA mitochondriów z ponad 5000 osób z Norwegii, Wielkiej Brytanii, Islandii i innych krajów europejskich, w nadziei na zdobycie szerszych informacji co do etapów kolonizacji ze Skandynawii.

Bransolety i ozdoby kobiet Wikingów
Źródło: ucdavis.edu

Po zakończeniu analiz sekwencjonowania DNA i na podstawie wyników badań bioinformatycznych wykazano, że kobiece DNA dawnych Wikingów jest szczególnie bliskie mieszkańcom dzisiejszej Islandii, Szetlandów i Orkadów a także mieszkańcom północy Szkocji. Według współautorki badań Maji Krzewińskiej, wyniki sugerują jednoznacznie, że kobiety dawnych Normanów podróżowały wspólnie z mężczyznami, pomagając w kolonizacji nowych ziem. "Możemy też wykazać, że wikingowie podróżowali ze swoimi kobietami, kiedy kolonizowali Islandię i potem udali się na inne obszary," powiedziała w komunikacie Sztokholmskiego Uniwersytetu. "Ta informacje idealnie komponuje się z tym co wiemy ze źródeł pisanych i daje nam ekscytujący obraz w jaki sposób dokonywała się grupowa migracja w społeczeństwach o wysokiej mobilności, takich jak Wikingowie".

Odkrycie to pozostaje w opozycji do wcześniejszych badań, z których wynikało, że wędrowny charakter Normanów został zainspirowany częściowo przez brak płci żeńskiej w Skandynawii. Wcześniejsza teoria utrzymywała, że Wikingowie podróżowali jedynie w męskich grupach gwałcąc miejscowe kobiety i plądrując wszystko co stało na ich drodze w całej Europie i Północnym Atlantyku. Badania prowadzone od 2001 roku argumentowały, że Wikingowie skolonizowali dzisiejszą Islandię w towarzystwie celtyckich kobiet. "Prawdą jest, że Wikingowie posiadali także miejscowe kobiety," powiedział profesor Hagelberg w wywyadzie dla The Independent "ale dowody DNA w naszych badaniach wskazują, że kobiety normańskie były zaangażowane w proces kolonizacji Islandii ... Fakt ten stoi trochę w sprzeczności z poglądami na temat najazdów wikingów, które mówią że były one napędzane przez niedobór kobiet na własnym podwórku".



Nowe podejście umiejscawia nordyckie kobiety jako jeden z "ważnych czynników w procesach migracji i asymilacji Wikingów", ale autorzy teorii zauważają, że ich odkrycia nie są dowodem na to, że nordyckie kobiety wywijały toporami w bitwach obok swoich mężczyzn. "Obraz najazdów Wikingów, jaki ukazuje nam się przed oczami to pasmo długich statków tnących morskie fale celem dokonania kolejnych grabieży - tam oczywiście nie było całych rodzin," mówi archeolog Jan Bill z Uniwersytetu w Oslo dla czasopisma Live Science. "Ale gdy te najazdy zaczęły przeradzać się bardziej w osadnictwo niż grabież, to w pewnym momencie można faktycznie zauważyć rodziny podróżujące razem z wojownikami i wspólne obozy". Wykazują to przede wszystkim dane z przeprowadzonych badań DNA Norwegów, które odpowiadają najbardziej próbkom z Szetlandów, Orkadów oraz pobliskich wysp. Kolejne badania wykazały, że nordyckie DNA zmniejsza się w miarę jak Wikingowie oddalali się od Skandynawii co może sugerować, że rodziny były pozostawiane w domach ze względów bezpieczeństwa.

Szalupa Wikingów przybijająca do nowo odkrytego lądu
Źródło: suite.io

Choć nowe badania z pewnością pomogą ustalić rolę kobiet w migracjach i podbojach nowych ziem przez Wikingów, autorzy pamiętają, że wciąż istnieje potrzeba kolejnych prac, które pomogą uzyskać pełny obraz migracji Wikingów. "Co ciekawe, teraz będą przeprowadzane analizy genetyczne na szkieletach Wikingów odnalezionych na Wyspach Brytyjskich," mówi Hagelberg dla Forbes.com. "Mam nadzieję, że nasze badania będą stanowić bazę danych sekwencji nordyckiego DNA do celów porównawczych." Współautor prowadzonych badań Anders Götherstam podkreślił również, że jest jeszcze wiele do zrobienia. "Na podstawie wyników możemy obecnie stwierdzić, że mobilność i dynamika demograficzna były dużo większe, niż wcześniej sobie wyobrażaliśmy", powiedział Götherstam w komunikacie prasowym Stockholmskiego Uniwersytetu. "I myślę, że za kilka lat będziemy mieli jeszcze lepszy obraz historii demografii na naszych szerokościach geograficznych."